Ancak, feshin geçerli nedene dayandığının
kabulü için feshe son çare olarak başvurulması, feshin kaçınılmaz olması
gerekmektedir.
İşletmesel Karar Alınması
Ekonomik olumsuzluklara bağlı olarak, feshin işletme, işyeri
veya işin gerekleri nedenleri ile yapıldığı ileri sürüldüğünde, öncelikle bu
konuda işveren tarafından alınmış bir işletmesel kararı bulunmalıdır.
Bu kapsamda; işveren öncelikle
fazla çalışma ve genel tatil çalışmalarının düşürülmesi, vardiyaların
azaltılması, yıllık izinlerin kullandırılması, gerekirse işçilerin ücretsiz
izne çıkartılmaları ve kısa çalışma uygulamasına gidilerek kısa çalışma ödeneği
talebinde bulunulması gibi tedbirleri fesihten önce uygulamalıdır.
Tasarruf Tedbirlerine
Başvurulması
Feshin son çare olması ilkesi
uyarınca, işverenin öncelikle ekonomik yönden alabileceği diğer tasarruf
tedbirlerine başvurması gerekmektedir. Bu kapsamda işveren genel giderlerini
azaltabileceği gibi, iş ve işyeri ile ilgili olarak, işin mahiyetini ve
işyerinin iktisadi geleceğini gözeterek diğer tasarruf tedbirlerine başvurmalıdır.
Fazla Çalışmaların
Kaldırılması
Ekonomik sebepler nedeniyle,
fesih yoluna gitmek isteyen işverenin, fesihten önce işyerinde var olan fazla
çalışmaları kaldırması, bu doğrultuda, fazla mesai ile elde ettiği işgücünü
normal istihdam ile elde ederek mevcut çalışan sayısını korumayı hedeflemesi
gerekmektedir.
Esnek Çalışma
Bunu yanı sıra, işyerinde çalışma
sürelerinin yeniden düzenlenmesi çalışanın oluru ile çalışma sürelerinin
kısaltılması, işi zamana yaymak suretiyle mümkün olduğu ölçüde esnek çalışma
şekillerini geliştirmesi gerekmektedir.
Çalışanların Başka
Bölümlerde Değerlendirilmesi
İşverenin ekonomik sebeplere
dayalı olarak feshe gitmeden önce başvurması gereken bir diğer yol ise
çalışanları başka bölümlerde çalışmak üzere değerlendirmesidir.
Feshe Son Çare Olarak
Başvurulması
Yerleşik yargı içtihatları feshe
son çare olarak başvurulması gerektiği yönündedir. Bu kapsamda, ekonomik
sebeplere dayalı olarak feshe gitmeden önce işverenin öncelikle yukarıda
belirtilen fesihten kaçınma imkânlarını kullanması gerekmektedir.
Feshin Geçerli Nedene
Dayanması
Ekonomik gerekçelerle fesih
yoluna giden işverenin fesih gerekçesinin geçerli nedene dayanması için,
işverenin mevcut personel istihdamı ile ekonomik olarak zarara uğraması ve bu
durumun fesih için geçerli bir neden oluşturması gerekir.
Tutarlılık-Keyfilik-Ölçülülük
Denetimi
İşveren tarafından ekonomik
sebeplerle fesih yoluna gitmeden önce bu konuda bir işletmesel karar alınması
gerektiği gibi alınan işletmesel karar da tutarlı şekilde uygulamalıdır.
İşveren İşletmesel kararın amacını ve içeriğini belirlemekte serbest olmakla
birlikte karar ve uygulanması tutarlılık, keyfilik, ölçülülük açısından
denetime tabidir.
SONUÇ:
1- Ekonomik kriz veya işletmenin
içinde bulunduğu sektörün kendine özgü düştüğü zor durum sebebi ile işveren
işgücünden tasarrufa gidebilmek için bir kısım işçisinin iş akdini geçerli
sebeple feshedebilir.
2- Ancak fesihten önce son çare
ilkesi uyarınca; diğer tedbirlerin de denendiğini ve sonuç alınamadığını
işveren ispatlamak zorundadır.
FİLİZ ERBOĞA
İK Danışmanı - Profesyonel Koç