Geçici İş Göremezlik
Halinde İşveren 2 günlük Rapor Ücretini Ödemeli mi?
Birçok konuda olduğu
gibi 2 günlük rapor ücreti konusunda da 4857 sayılı İş Kanunu bazı mesajlarını
örtülü olarak vermektedir. 4857 sayılı İş Kanununda geçen 46/c maddesi 2 günlük
rapor ücretinin ödenmesi gerektiğine işaret etmektedir.
4857 Sayılı İş Kanunu 46/c maddesi gereği; bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri, çalışılmış günler gibi hesaba katılır.
2 günlük rapor ücreti
işçiye ödenmeli çünkü son yıllarda yapılan Bakanlık İş Müfettişlerinin
teftişleri sırasında bu husus oldukça gündemde ve cezai işlem uygulanmaktadır. Bakanlık
İş Müfettişleri 2 günlük rapor ücreti konusunda oldukça hassas davranmakta ve
işverenlerden bu ücretlerin ödemesini istemektedir.
İş Kanunu ilgili
maddeleri yani 48.ve 49. maddeleri aylık ücretli işçilerden bahsederek hükmünü
bu işçiler için gerekli kılmıştır. Aylık ücrette ayın kaç gün olduğu önemli
değildir. Belirlenen ücret, ay kaç gün
olursa olsun değişmez, maktu olarak işçiye ödenir. Oysa günlük ücret
belirlendiğinde, işçinin aldığı ücret, ayın 28,29 ya da 30,31 gün olmasına göre
değişir.
İş Kanununun “Geçici İş göremezlik” başlıklı 48. maddesi ile 49. maddelerini
incelediğimizde;
İş
Kanunu 48.maddesi gereği; "Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar
Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin
ücretlerinden mahsup edilir." (2 günü geçen rapor günlerini kastetmekte)
İş
Kanunu 49.maddesi gereği; "Hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduğu hallerde
dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere 46, 47 ve 48 inci maddenin
birinci fıkrası hükümleri uygulanmaz." Ancak bunlardan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde
çalışanlara ayrıca çalıştığı her gün için bir günlük ücreti ödenir.” Hükümleri
yer almaktadır.
2
günlük rapor parasının ödenip ödenmeyeceği konusunda 4857 sayılı İş Kanunu’na
incelediğimizde; İş Kanununun 32. maddesi; "Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş
karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen
tutardır." hükmünü
taşımaktadır.
İş Kanununda ücret bu şekilde tanımlanmıştır. Kanun hükmü gereği, kural olarak
ücret ancak bir iş karşılığı ödenir. İş Karşılığı ücret ödenmesinin istisnaları
yani çalışmadan çalışmış gibi ücret ödenmesi gereken günler (hafta tatili,
bayram tatili, yıllık izin gibi) kanunda
ayrıca sayılmıştır.
Düzenleme Sadece Aylık Maktu Ücret İle
Çalışanları mı Kapsıyor?
Kanun
maddeleri gereği yukarıda da belirttiğimiz üzere, 2 günlük rapor ücretinin
ödenmesi aylık maktu ücret ile çalışanları bağlamaktadır.
Aylık
maktu ücretin belirlenmediği günlük, saatlik ücretle çalışan işçilerin hastalık
raporlarında işveren ilk iki gün için ücret ödemek zorunda kalmayacaktır. Çünkü
bu şekilde ücret alanlar için İş Kanunu 48/2 veya 49/4. maddedeki gibi istisnai
bir düzenleme bulunmamaktadır.
5510
Sayılı Kanun Gereği “4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5. madde
kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık
sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten
önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş
olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün
için, geçici iş göremezlik ödeneği verilir.” hükmünü içermektedir.
4857 sayılı İş Kanununun ilgili maddelerinde de görüldüğü üzere, hizmet akdi ile çalışan sigortalıların iş yerinde çalışmadığı halde işveren tarafından kendisine ücret ödenmesini gerektiren istisnai haller içerisinde; 3 günden az istirahat süreleri ile ilgili bir hüküm bulunmamaktadır
Hal böyleyken yukarıda açıklandığı üzere 3 günden az rapor alan sigortalıların ücretinin kim tarafından ödeneceği büyük bir sorun teşkil etmektedir. SGK’ nın işçiye ödemediği 3 günden az rapor parasını, işverenler de istirahat süresi boyunca iş yerinde de çalışmadığı gerekçesi ile ödemek istememektedir.
4 Şubat 2011 tarih ve 27836 sayılı Resmi gazetede
yayımlanan ve 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren yeni 6098 Sayılı Borçlar Kanunu bu
konuya açıklık getirmiştir. Buna göre 409.Maddesinde: “Uzun süreli bir
hizmet ilişkisinde işçi, hastalık, askerlik veya kanundan doğan çalışma ve
benzeri sebeplerle kusuru olmaksızın, iş gördüğü süreye oranla kısa bir süre
için iş görme edimini ifa edemezse işveren, başka bir yolla karşılanmadığı
takdirde, o süre için işçiye hakkaniyete uygun bir ücret ödemekle yükümlüdür.”
demiştir.
Böyle durumlarda; ilk olarak işveren atıfet
kabili olarak tabir edilen iyi niyet ve gönüllülük esasında sigortalının
çalışmadığı 2 günlük ücreti ödeyebilir. İşveren kendi isteğiyle söz konusu iki
günlük istirahat süresi için işçiye ücret ödemek istemese, ayrıca bu konuda
herhangi bir iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi hükmü bulunmasa dahi, eğer
işçinin ücreti aylık olarak (matbu) belirlenmişse bu durumda da söz konusu iki
gün için işverenin işçiye ücret ödemesi gerekir.
Sonuç
olarak Kanun maddeleri değerlendirildiğinde işverenler, personel ile yapılan iş
sözleşmelerini aylık ücret üzerinden yapmaya devam ettiği sürece veya sözleşmeden
geçen söz konusu maddeyi yenilemediği sürece 2 günlük rapor ücretini ödemek
durumundadır.
FİLİZ ERBOĞA
İK Danışmanı - Profesyonel Koç
Kaynak :
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Madde
38/1.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Madde
38/2.
4857 Sayılı İş Kanunu Madde 32, 44, 46,
47, 57.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar
Kanununun Madde 4.
Borçlar Kanunu Madde 409
Borçlar Kanunu Madde 409