Emzirme
ödeneği, doğum yapması halinde sigortalı kadına veya sigortalı olmayan
karısının doğum yapması halinde sigortalı erkeğe verilir. Ayrıca hizmet akdine
tabi ya da kendi adına ve hesabına yaptıkları çalışmalarından dolayı gelir veya
aylık alan kadına ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine
emzirme ödeneği ödenir.
Emzirme
ödeneği hizmet akdine tabi çalışan (4/a’lı) sigortalılar ile kendi adına ve
hesabına (4/b’li) çalışan sigortalının yararlanabildiği bir ödeme türü olup,
kamu görevlisi olan sigortalılara 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu gereğince
kendi kurumlarınca ödeme yapılmakta olup bu kişilere emzirme ödeneği ödenmez.
EMZİRME ÖDENEĞİNİN ŞARTLARI
Sigortalı
kadına veya sigortalı olmayan eşinin doğum yapması halinde sigortalı erkeğe
emzirme ödeneği verilebilmesi için;
-Hizmet
akdine tabi (4/a lı) çalışan sigortalılar için, doğumdan önceki bir yıl içinde
en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması,
-Kendi
adına ve hesabına (4/b li) çalışan sigortalılar için, doğumdan önceki bir yıl
içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi yatırılmış ve genel
sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının
ödenmiş olması,
-Doğumun
canlı gerçekleşmiş olması, şarttır.
Emzirme
ödeneğine hak kazanan sigortalılardan sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten
başlamak üzere 300 gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya eşi
analık sigortasından yararlanacak erkek, doğum tarihinden önceki 15 ay içinde
en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneğinden
yararlandırılır. 2018 yılı için emzirme
ödeneği 149,00 TL olarak belirlenmiştir.
Emzirme
ödeneğinin talep edilmesinde hak düşürücü süre, hakkın doğduğu tarihten
itibaren beş yıldır.
EVLENME ÖDENEĞİ
Evlenme
ödeneği (çeyiz parası), ilk defa 01.10.2008 tarihinden sonra çalışmaya başlayan
sigortalıların hak sahipleri için;
Ölüm
geliri veya aylığı almakta iken evlenen ve bu nedenle aylığı kesilen kız
çocuklarına bir defaya özgü olmak üzere, evlenme tarihindeki gelir veya
aylığının iki yıllık tutarı olarak ödenen ölüm yardımıdır.
Evlenme
ödeneğinin ödenmesi için hak sahibi kız çocuğunun bir dilekçe ile Kuruma
başvurması gerekir. Evlenme tarihi nüfus kütüğüne işlenmemişse, dilekçeyle
beraber evlenme cüzdanının bir örneğinin de Kuruma verilmesi zorunludur.
Evlenme
ödeneği verilen kız çocuklarının gelir veya aylıkları, evlenme tarihini izleyen
ödeme dönemi başından itibaren durdurulur. Gelir veya aylıklar, durdurulduğu
tarihten iki yıl sonra da kesilir, varsa diğer hak sahiplerinin gelir veya
aylıkları, gelir veya aylığın kesildiği tarihten itibaren yükseltilir.
Evlenme
ödeneği alan kız çocukları boşandıkları takdirde, bu kişilere hak sahipliğinden
doğan gelir ve aylığı tekrar bağlanır. Ancak bu kişiler evlenme ödeneğini aldıkları
tarihten itibaren iki yıl içinde boşanırlarsa, bu iki yıllık sürede gelir ya da
aylık bağlanmaz, iki yıllık süre dolduktan sonra aylığa tekrar hak kazanırlar.
01.10.2008
tarihinden önce 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa tabi olarak çalışan kamu görevlisi
sigortalıların hak sahipleri için ise;
Evlenmeleri
sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş (karı veya koca) ve kız çocuklarla
anaya bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim
aylıklarının on iki aylık tutarı evlenme ikramiyesi olarak ödenir.
Bunlardan
evlenme tarihinden itibaren on iki aydan önce boşananlarla evliliğin butlanına
veya feshine karar verilenlere yeniden aylık bağlanması halinde, ödenmiş
bulunan evlilik ikramiyesinin on iki aydan eksik süreye ait kısmı tahsil edilinceye
kadar aylıkları ödenmez.
Hizmet
akdiyle (4/a’lı) çalışan sigortalıların ve kendi adına ve hesabına bağımsız
(4/b’li) çalışan sigortalıların hak sahipleri, Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sigortalı Emeklilik İşlemleri
Daire Başkanlığına veya bulunulan yerdeki il müdürlüğüne/sosyal güvenlik
merkezine, Kurumca belirlenen Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi ile,5510 Sayılı Kanuna tabi kamu görevlisi
olan (4/c’li) sigortalıların hak sahipleri ile 5434 Sayılı Emekli Sandığı
Kanununa tabi sigortalıların hak sahipleri ise, Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik
Daire Başkanlığına, herhangi bir görevde çalışmadığına dair beyan örneği ile, başvurmaları gerekmektedir.
AĞIR ENGELLİ ÇOCUĞU BULUNAN KADIN SİGORTALILAR
5510
sayılı Kanunla getirilen yeni bir düzenleme olup, yaşlılık aylığı bağlanması
talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç
derecede malul çocuğu bulunanların, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra
geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına
eklenmektedir.
Ayrıca,
yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka
birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların, Kanunun
yürürlüğe girdiği 1.10.2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının
dörtte biri, emeklilik yaş hadlerinden indirilmektedir.
Prim
ödeme gün sayılarına ilave ve emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılabilmesi
kadın sigortalının bu durumunu belgelendirmesi koşuluna bağlı bulunmaktadır.
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğun varlığı sağlık
kurulu raporu ile belgelenecek, kadın sigortalılara bu hak Kanunun yürürlük
tarihinden sonraki süreler için verilecektir. Malul çocuğun ölümü veya bakıma
muhtaçlığının kalkması halinde, prim ödeme gün sayılarına ilave ve emeklilik
yaş hadlerinden indirim Kanunun yürürlük tarihinden ölüm tarihine veya bakıma
muhtaçlığın kalktığına karar verilen sağlık kurulu rapor tarihine kadar geçen
hizmetler için söz konusu olmaktadır.
ANALIK HALİNDE GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ ÖDENMESİ
4/a
ve 4/b sigortalılık statüsüne tabii sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin
sigortalı olmayan eşinin, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan
kadının ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin
gebeliğinin başladığı tarihten itibaren;
>
Doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık,
>
Çoğul gebelik halinde ise ilk on haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık
haliyle ilgili rahatsızlık ve engellilik halleri analık hali kabul edilir.
ANALIK SİGORTASININ KAPSAMINDA
>
4/a sigortalılık statüsüne tabii sigortalılar,
>
4/b sigortalılık statüsüne tabii sigortalılar,
>
Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevlerinde çalışan hükümlü ve tutuklular,
>
Sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt
dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri,
>
Ev hizmetlerinde çalışanlardan ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan
çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlar analık sigortasının kapsamında
bulunmaktadır.
ANALIK SİGORTASINDAN SAĞLANAN HAKLAR
Analık
sigortasından sigortalıya, analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş
göremezlik süresince,
>
Geçici iş göremezlik ödeneği
>
Emzirme ödeneği ödenir.
DOĞUM BORÇLANMASI
Doğum
borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalının işvereninden belge
istenilmeksizin Kurum hizmet kayıtlarından tespiti yapılarak işlem
sonuçlandırılacaktır.
Doğumdan
önce,
-Hizmet
akdine tabi çalışması bulunan kadın sigortalılar (2925 sayılı Kanun, mülga 506
sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/1-a ),
-Kendi
nam ve hesabına bağımsız çalışma kapsamında sigortalı sayılan kadın
sigortalılar (Mülga 1479 sayılı Kanun, Mülga 2926 sayılı Kanun, 5510 sayılı
Kanun- 4/b),
-Kamu
görevlisi kapsamında sigortalı sayılan kadın sigortalılar (Mülga 5434 sayılı
Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/c) ile bunların hak sahipleri talepte
bulunabilirler.
DOĞUM BORÇLANMASININ KOŞULLARI
Sigortalı
kadının doğum nedeniyle çalışamadığı iki yıllık süreyi borçlanabilmesi için;
-Hizmet
akdi kapsamında çalışanlar için (2925 sayılı Kanun, mülga 506 sayılı Kanun,
5510 sayılı Kanun- 4/a) sigortalılıklarının tescil edilmiş ve adına prim
bildirilmiş/tahakkuk etmiş olması,
-Kendi
nam ve hesabına bağımsız çalışma kapsamında olan sigortalılar için (Mülga 1479
sayılı Kanun, Mülga 2926 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/b) prim ödenip
ödenmediğine bakılmaksızın sigortalılıklarının tescil edilmiş/tahakkuk etmiş
olması,
-Kamu
görevlisi kapsamında sigortalı sayılanlar için sigortalılar (Mülga 5434 sayılı
Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/c) sigortalılıklarının tescil edilmiş olması,
-Kadın
sigortalının doğumdan önce çalışmaya başlayarak sigortalılık şartını yerine
getirmesi,
-Doğumdan
sonra adına prim ödenmemesi,
-Borçlanacağı
sürede çocuğunun yaşaması, gerekmektedir.
BORÇLANMA SÜRELERİ
-
Sigortalı kadının doğumdan sonraki sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise on
haftalık süreleri, doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum
sonrası istirahat süresine eklenen süre dahil toplam istirahat süresi ile
birlikte toplam iki yıllık süre borçlanılabilir.
-Kadın
sigortalılar doğum nedeniyle çalışamadıkları en fazla üç defa olmak üzere
ikişer yıllık sürelerini (toplamda en fazla 6 yıl) borçlanabilir.
-Doğum
borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların doğum yaptığı tarihten sonra
adına primi ödenmiş süreler borçlanma hesabında dikkate alınmaz. Prim ödenmiş
süreler iki yıllık süreden düşülerek kalan süre borçlandırılacaktır.
-Doğum
borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde vefat tarihine kadar
olan süreler borçlanılabilir.
-İlk
doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın
sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için
borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süre borçlanılabilir.
FİLİZ ERBOĞA
İK
Danışmanı / Profesyonel Koç